Javier besteak beste, irakasle erretiratua da. Burgoskoa da eta Villegaseko emakume batekin ezkonduta dago. Bere emaztearen herriaren historia ondo ezagutzen du. Bereziki elementu arkitektoniko nabarmenenak, baina baita herriko ohiturak eta historiak ere. Villegaseko Puentipiedra Elkarteko lehendakaria da eta Pedrorekin (Amigos de Villamorón Elkarteko presidentea) batera, Villegas bisitatu eta bertako bizilagunekin Artxiboa sortu izanaren erruduna.
Elkarteak kulturaren bidez herria dinamizatzeko lan egiten du, eta diskrezioz aitortzen digu: “ez da erraza”.
Villegasko Santa Eugeniako gotorleku-eliza ikaragarria ahaztu gabe, beste elementu berezi batez hitz egin behar da: konjuru-leku arkua, Burgosen dauden bietako bat eta Gaztela eta Leonen geratzen diren lautako bat.
Villegasko konjuru-leku arkutik, apaizek, batez ere, otoitz batzuei esker konjuruak botatzen zituzten, uztak hondatu zitzaketen ekaitzak saihesteko asmoz, lur horietako baliabide ekonomiko garrantzitsuena baitzen. Interesgarria da, halaber, kanpai-jolearen laguntza izaten zutela jakitea, honela, kanpai hotsek eragindako uhinen bidez hodei mehatxagarriak deseginez.
Villegasera iritsi ginen egunean bertan, bi elementu arkitektoniko horiei buruzko bisita antzeztu batekin egin genuen topo. Javierrek azaldu zigun bertaratuei, xehetasun osoz, konjuru-leku arkuaren barruko elementu bakoitza, baita elementu horiek zaharberritzeko egindako lanak ere.
Villegaseko lurretan zulatutako upeltegiei buruz ere galdetu genion. Argi dago zonaldearen ardo-iragana. Orduan egiten zen ardoa garratza zela kontatu zigun, eta zerealak pixkanaka lurra jan ziola mahatsari, ia desagertu arte. Horren adibide garbia da nola aldatzen duen gizakiak paisaia eta nola eguraldiak ezinbestean bere lana egiten duen.
